Ja, dit is een lage struikheide-combinatie die lange tijd bloeit met drie kleuren per pot

De rijke bloei van de ‘gewone’ struikheide (Calluna vulgaris) op de heidevelden kent iedereen, maar nog veel mooier zijn de speciale kweekvormen die ‘knopbloeiers’ worden genoemd. Dat zijn struikheideplanten waarbij de bloemknoppen niet helemaal opengaan. Het blijven dus knoppen, maar ze kleuren net zo mooi als de heidebloempjes die wel helemaal opengaan. Ze kunnen daardoor niet worden bestoven door insecten. Maar daar wachten ze wel op. Dus ‘bloeien’ knopbloeiers vol verwachting veel langer door. Voor ons is dat een groot voordeel, want daardoor kunnen we veel langer van hun kleur genieten. Het betekent wel dat knopbloeiers niet uit zaad kunnen worden vermeerderd, want zaad wordt in dit geval niet gevormd. De kwekers moeten deze planten altijd uit stek vermeerderen. Door die enorm lange knopperiode zijn knopbloeiende heideplanten pas echt de opvolgers voor alle zomerbloeiers in je tuin, op je terras of op je balkon. Deze week heeft GroenRijk deze planten als zogenaamde ‘toeven’ voor je: drie planten met verschillende bloemkleuren in één grote pot: paars, roze en zilverwit, een ‘Trio’ dus. Een prachtgezicht, z’n combinatie.

Ze bloeien zeker acht weken lang (en vaak veel langer)
De struikheide ‘Trio’ bestaat uit mooie planten met een opgaande groeivorm, dus niet breed uithangend. Je kunt ze zowel in hun kweekpot  (23 cm doorsnee) in een mooie overpot op je terras of balkon zetten, ze in een terraspot overplanten (GroenRijk heeft keuze genoeg) of ze zelfs in de volle grond van je tuin planten. Lekker in de zon of in lichte schaduw.  Maar de ‘Trio’ is als decoratieve combinatie bedoeld. De planten zijn bij elkaar in hun pot opgegroeid. Haal ze daarom niet uit elkaar. Dan is het effect weg. Het zijn meerjarige heestertjes waar je volgend jaar ook weer plezier van kunt hebben en ze zijn winterhard genoeg om onze winters makkelijk te kunnen doorstaan. Zorg wel dat je ze (in tuin, pot of bak) in zure grond plant als je ze verplant. In zogenaamde heideplantengrond dus. GroenRijk heeft het voor je in voorraad. Of meng een flinke hoeveelheid tuinturf door de grond waarin je ze eventueel overplant. Alle struikheides hebben moeite met kalk in de grond.  Kalk maakt het lastiger voor ze om voedsel uit de grond op te nemen. Het gevolg is dat het groene blad geel kan kleuren (chlorose) en de gezondheid van de planten gaat dan zienderogen  achteruit. Snoei je planten in maart om ze gezond en mooi van vorm te houden. Snoei er dan af wat er in een jaar is bijgegroeid. Het komt er in feite op neer dat je dan de oude bloeiwijzen wegsnoeit. Geef je ‘Trio’ na de snoeibeurt een flinke aansterker in de vorm van organische bemesting, bijvoorbeeld compost of gedroogde koemestkorrels. Nooit bemesten met stoffen waar kalk in zit, zoals beendermeel of vismeel. Struikheide ‘Trio’ verdraagt wel wat droogte, maar je kunt het beste zorgen dat de wortelkluit nooit helemaal uitdroogt. Dan gaat het goed. De grond waarin ze groeien, moet wel goed doorlatend zijn. Dat is vooral ’s winters van belang, omdat de wortels kunnen wegrotten in grond die te lang nat blijft. Overigens is je ‘Trio’, zoals gezegd, zeer winterhard.

Heel natuurlijk
Dat ‘knopbloeien’ is geen effect dat kwekers hebben ‘gemaakt’, het komt overal ook bij de wilde Calluna’s voor. Alleen is het daarbij uitzondering en dat blijft het in de natuur ook omdat dit verschijnsel uiteraard de voortplanting in de weg staat. Kwekers zoeken juist dit soort verschijnselen op om speciaal door te kweken. Zo is het ook met de knopbloeiers gegaan. Al enkele jaren worden er in Europa miljoenen exemplaren van gekweekt en verkocht. Ze worden dus zeer gewaardeerd. Deze Calluna-lijn werd in Noord-Duitsland ontwikkeld,  de planten vallen onder kweekrechtbescherming en worden door speciaal gelicentieerde kwekers vermeerderd. Men is volop bezig steeds nieuwe rassen te ontwikkelen met nog meer nieuwe eigenschappen, waarbij aandacht voor kleur van blad en bloemen voorop staat. 

TIP
Zet je struikheide ‘Trio’ op een opvallende plek (bijv. in een mooie sierpot) om er optimaal van te kunnen genieten.

In kort bestek
De struikheide-combinatie-in-één-pot Calluna vulgaris ‘Trio’ bestaat uit drie verschillend gekleurde zogenaamde ‘knopbloeiers’: de roze, paarse en zilverwitte knoppen tonen volop kleur, maar bloeien niet verder open. Daardoor behouden ze hun kleur maandenlang! Deze sterke, winterharde combinatie houdt van zure grond en is heel makkelijk te verzorgen. Het zijn heestertjes die jaar na jaar opnieuw kunnen bloeien.

Ja, verwijder regelmatig de uitgebloeide bloemen, dan bloeien de violen langer door

Grote violen in een handig SixPack! GroenRijk heeft ze bovendien uiterst aantrekkelijk geprijsd. Je neemt ze zo aan de draagbeugelband mee. Plant ze direct uit de draagtray in de volle grond van je tuin of in potten en bakken op je terras of balkon. Van het weer trekken ze zich weinig aan. Is het even erg koud, dan laten ze alleen hun kopjes kort hangen, maar meteen daarna bloeien ze weer net zo geweldig door. Eigenlijk hoeven we er niet veel over te vertellen, want iedereen kent dit type vrolijke violen en van GroenRijk mag je de beste kwaliteit verwachten. Je koopt dus door-en-door gezonde planten die maandenlang zullen bloeien en je hebt keus uit allerlei kleuren. Dus combineren maar! Of kies exclusief voor je lievelingskleur!

Een zeer gemengd gezelschap
De meeste violen worden tegenwoordig ingedeeld bij de Viola Wittrockiana Groep. Dat zegt je waarschijnlijk niets, behalve dat het een groep violen is die uit talloze kruisingen is ontstaan. Niemand weet meer precies hoe het met hun afstamming zit. De kwekers hebben heel wat kruisingswerk gedaan! En dat al honderden jaren lang. Nederlanders liepen daarin bij de violen voorop. Violen zijn eeuwenlang bijna de nationale Nederlandse bloem geweest (op de tulp na). Een van de voorouders van de violen die nu bij GroenRijk worden aangeboden, is zeker het driekleurige, wilde viooltje (Viola tricolor) dat ook nu nog graag in akkerranden en dergelijke zijn prachtige bloempjes toont. Het moet al vroeg zijn opgevallen dat die bloempjes heel variabel kunnen zijn. Zelfs bij wilde planten die vlak bij elkaar staan, vallen die verschillen al op. Daar kunnen kwekers natuurlijk wel wat mee. Die maken dankbaar gebruik van die verschillen en maken er aparte rassen mee. Er werd ook op bloemgrootte geselecteerd, wat uiteindelijk leidde tot de beroemde Zwitserse en Hollandse Reuzen. Net zoals IJsviolen zijn dat namen die in violenland geschiedenis hebben geschreven. Hollandse Reuzen hadden/hebben opvallend ronde bloemen, Zwitserse Reuzen hebben geen vlekken (het ‘gezichtje’ in de bloemen), de nog niet genoemde Aalsmeerse Reuzen juist wel.

F1-hybriden
Tegenwoordig komt er weer wat meer belangstelling voor die reuzen onder de violen. Heel lang waren vooral miniviolen het meeste in trek en dus richtten de kwekers daar al hun aandacht op. De voorkeur voor de maten zit nu vooral in het midden. De planten worden meestal uitsluitend op kleur aangeboden, want daar kies je uit. Aparte rasnamen worden weinig vermeld, maar ze zijn er vaak wel. Veel bekender zijn de hybridenseries waartoe ze behoren. Die bestaan uit planten met verschillende bloemkleuren, maar ze hebben verder dezelfde kenmerken. Dat kunnen kenmerken zijn zoals vroege of juist latere bloei, de bloem- of bladgrootte en andere eigenschappen. Maar omdat je bloeiende planten koopt, heb je die uitleg eigenlijk niet nodig. Wat je koopt is wat je ziet. De violen die GroenRijk verkoopt, zijn zogenaamde F1-hybriden. Dat is geen speciaal ras, maar de planten zijn het resultaat van een bijzondere vermeerderingsprocedure door de kwekers, waardoor de planten allemaal dezelfde eigenschappen hebben. Alle planten met dezelfde bloemen (qua type en kleur) lijken precies op elkaar. Je zou kunnen zeggen dat het allemaal ééneiige meerlingen zijn.

Zo hebben ze het graag
Violen doen het prima in voedzame (pot)grond in zon of lichte schaduw. Zorg dat de grond niet uitdroogt. Planten in potten en bakken eens per veertien dagen plantenvoeding geven. In verse potgrond zit voldoende mest voor de eerste zes weken.

TIP
Kleur in je tuin, op het terras en balkon, ook tijdens de sombere herfst- en wintermaanden. Met violen lukt dat zeker! En violenbloemen kun je eten. Lekker! Dus zelfs je salades maak je er vrolijker mee.

In kort bestek
Grootbloemige violen met prachtige bloemkleuren per zes stuks  in handig meeneem-SixPack. Met het grote voordeel van alle F1-hybriden: alle planten hebben dezelfde perfecte eigenschappen. Direct plantbaar in de volle grond van je tuin of zet ze in potten en bakken. Voor maandenlang aanhoudende bloei, ook als het wat kouder wordt. Dankbaarder planten zijn er nauwelijks. GroenRijk kan ze je echt aanraden.

Ja, bosviolen willen regelmatig water en voeding en daardoor bloeien zij lang en rijkelijk

Rijk bloeiende bosviolen in een handige hangpot! Ophangen en klaar, of beter: kleur! Bosviolen zijn leuke, lage (15 cm), bloemrijke, wintergroene planten met hartvormige blaadjes met iets gekartelde randen. Boven dat blad verschijnen de prachtige, kleine bloemen in flinke aantallen. De planten bloeien bovendien enorm lang door. Zeker als je regelmatig de uitgebloeide bloempjes wegknipt. Zo’n mand is ook een leuk cadeau. Je weet dan zeker dat je iets geeft waar de ontvanger heel lang plezier van heeft. Door de neutrale kleur en strakke vorm van de pot past deze echt overal en in iedere tuinstijl.

Hang de pot licht, maar niet in de volle zon
Bosviolen houden niet van fel, direct zonlicht. Een lichte tot iets beschaduwde plek in de tuin is het beste. Ze hebben maar weinig verzorging nodig. Geef ze één keer per week water. Controleer de vochtigheid van de grond in de pot door even met een vinger te voelen Doe wat plantenvoeding in het gietwater (voeding voor bloeiende planten: GroenRijk heeft het in voorraad). Bosviolen kunnen maandenlang doorbloeien. Bovendien kunnen ze goed tegen niet al te best weer, als het maar niet té lang nat blijft. De pot waarin ze hangen is goed gedraineerd. Je hoeft dus niet bang te zijn dat er te veel water in het mandje blijft staan. Bosviolen verdragen zelfs enkele graden (nacht)vorst. Als het harder gaat vriezen, moet je het mandje even op een koele plek binnen zetten/hangen tot het weer beter wordt (’s winters zijn er vorstvrije periodes genoeg). 

Wat ‘bosviolen’ eigenlijk zijn
Onder de honderden verschillende violen bestaat een echte soort bosviool die ook zo wordt genoemd: dat is Viola silvestris die in heel West-Europa voorkomt en met warmblauwe bloemen (blauw waar iets rood in zit) bloeit. De bosviolen die GroenRijk nu aanbiedt hebben een andere achtergrond. Dat zijn hybriden (kruisingsproducten) met een genetische afstamming van verschillende soorten. Heel belangrijk daarbij zijn de hoornviooltjes (Viola cornuta) die als kenmerk een ‘hoorn’ (cornutus) aan de achterkant van het onderste (hangende) bloemblaadje hebben. Daar kun je die afstamming aan herkennen. Hoornviooltjes komen oorspronkelijk uit de Pyreneeën. Er is enorm veel mee gekruist. Daardoor is er een Viola Cornuta Groep van violenrassen ontstaan, waar de bosviolen dus bij horen.

Bosviolen worden meestal op kleur verkocht. Er zijn wel rasnamen, maar die worden veel minder vermeld en gebruikt. Met de kleurrijke rassen die GroenRijk nu voor je in voorraad heeft, kun je je tuin geweldig opvrolijken. Een ‘hangplek’ voor de planten is gauw gemaakt of heb je misschien al.

Bosviolen zijn meerjarig
Bosviolen zijn vaste, blijvende, kruidachtige planten. Je kunt ze daarom vanaf april gerust uit hun hangpot halen en in de volle grond van je tuin planten. Dan zul je er ook zo nog jaren plezier van hebben. Zorg wel dat ze vooral tijdens de winter niet in langdurig natte grond staan, anders kunnen de wortels wegrotten. In de tuin bloeien de planten dan meestal van mei tot september. De vroege (of late) bloei van de planten die je nu koopt wordt bereikt door kwekerskunde. Door allerlei maatregelen en de juiste rassenkeuze is de bloeiperiode van veel planten namelijk te manipuleren. Dat doen ze braaf gedurende één seizoen, daarna herstellen ze hun oude ritme weer en bloeien zoals we hierboven hebben genoemd. De hangpot hoef je niet weg te doen als je volgend voorjaar je bosviolen eruit haalt. Maak hem schoon en zet er bijv. zomerbloeiers in (in verse potgrond). Dat is duurzaam materiaalgebruik!

TIP
Heel leuk: de bloemen van bosviolen zijn eetbaar. Je kunt de kleurrijke bloempjes dus letterlijk door de sla mengen. Maar alleen als garnering staan ze ook heel vrolijk. Het proberen waard! De bloempjes smaken lekker friszoet.

In kort bestek
Bosviolen zijn vrolijke, kleurrijk bloeiende violen die tot de groep hoornviooltjes (Viola Cornuta Groep) behoren. De hangpotten met bosviolen die GroenRijk nu aanbiedt bloeien nog maandenlang door. Je kunt de planten in het voorjaar bovendien in je tuin planten, want bosviolen zijn meerjarig. Geef regelmatig water (niet te nat!) en doe daar eens per week plantenvoeding in. Uitgebloeide bloemen wegnemen verlengt de bloeitijd.

Ja, deze struikheide is zeer sterk en bloeit zeer lang door

Calluna vulgaris is de wilde struikheide die je kent van de in augustus paars bloeiende heidevelden. Al eeuwenlang wordt deze heidesoort in honderden variaties veredeld en gekweekt, maar pas sinds het eind van de vorige eeuw is er een heel nieuwe groep bijgekomen: de knopbloeiers. Dat zijn speciale series struikheideplanten waarbij de bloemknoppen niet helemaal opengaan. De bloemen blijven als het ware in de knop steken. Die bloemknoppen zijn overigens even mooi gekleurd als de open, urnvormige bloemen bij andere struikheideplanten. Qua kleur maakt het dus niets uit of een plant een knopbloeier is of niet. Wel voor de bloeiperiode. Die is namelijk veel langer doordat insecten de bloemknoppen niet kunnen bestuiven. Daardoor verwelken de kleurrijke bloemknoppen veel later dan gewone struikheidebloemen. Knopbloeiers bloeien nu al en dat doen ze nog als de andere struikheideplanten allang zijn uitgebloeid!

Calluna ‘Beauty Ladies’: ideaal na de zomerbloemen
Uit de knopbloeiers hebben de kwekers nieuwe series planten met zeer goede eigenschappen ontwikkeld. Enkele van de nieuwste en beste zijn de ‘Beauty Ladies’. Dat zijn inmiddels tientallen verschillende planten met roze, paarse en zilverwit getinte bloemen. Er zitten tinten bij die in andere struikheiderassen nog nooit zijn vertoond. Heel donker paars bijvoorbeeld. De kleine blaadjes van de planten zijn meestal groen (geel komt ook al voor), maar die zie je bijna niet als de planten bloeien, zoveel knopbloemen staan er aan de takjes. Ze bloeien minstens acht weken lang door en dat betekent: heel lang kleur! Opvallend aan de ‘Beauty Ladies’ is dat ze sterk rechtop groeien en dat de bloemkleuren helder en vol zijn. Al die kleuren zijn bovendien erg goed te combineren. Er zijn heel mooie groepen mee te maken in contrasterende of juist in elkaar overvloeiende tinten. Bij GroenRijk heb je nu keuze in overvloed! De groei-eigenschappen zijn erg goed. Het zijn zeer sterke planten.

Makkelijke verzorging
Het maakt niet uit of je ‘Beauty Ladies’ in pot of bak of de volle tuingrond plant. Als de grond maar wel een beetje zuur is. Plant ze in pot of bak in speciale heideplantengrond (ook dat is volop bij GroenRijk te koop) of meng flink wat tuinturf door de grond in de plantgaten als je ze in de volle grond plant. Als de grond te kalkrijk is, kan het blad van planten met groen loof geel verkleuren (chlorose) en hebben die planten het moeilijk. Dat moet natuurlijk niet. Als je planten met geel blad koopt, hoort dat voor die planten zo. Dat is geen chlorose-verschijnsel. Die rassen hebben dan van nature geel blad, wat erg vrolijk staat. Het zijn blijvende dwergheestertjes, dus volgend jaar kunnen ze weer uitbundig bloeien. Dan moet je ze wel in maart even snoeien. En geef na de snoei een lekkere organische bemesting, bijvoorbeeld compost of gedroogde koemestkorrels. Niet met beendermeel mesten, want daar zit vrij veel kalk in. Je koopt ‘Beauty Ladies’ bij GroenRijk nu in 11 cm-potten. Een flinke maat die toont!

Inheems in heel West- en Zuid-Europa
Struikheide komt in het wild voor van Noorwegen tot Portugal en van Portugal tot West-Turkije. Natuurlijk verschilt de winterhardheid van de planten met hun plek van herkomst. ‘Beauty Ladies’ zijn oorspronkelijk in Noord-Duitsland ontwikkeld en daardoor volkomen winterhard. Knopbloeiers komen van nature in het hele verspreidingsgebied regelmatig voor, maar doordat de planten die zo bloeien zich niet kunnen uitzaaien, verdwijnt het verschijnsel in de natuur ook altijd weer. In de natuur blijven spontane afwijkingen alleen bestaan als dat een voordeel voor de planten is.

TIP
‘Beauty Ladies’ combineren ook perfect met allerlei andere planten die van zure grond houden, bijv. met Pieris en conifeertjes.

In kort bestek
Calluna vulgaris ‘Beauty Ladies’ zijn knopbloeiers: struikheiderassen waarbij de kleurrijke bloemknoppen niet verder opengaan. In dat knopstadium bloeien de planten veel langer door: echt maandenlang! Plant ze in zure heideplantengrond en geniet tot begin winter van hun roze, paarse of zilverwitte bloemenpracht. Ideaal als opvolgers van de zomerbloemen. ‘Beauty Ladies’ groeien rechtop, combineren geweldig en zijn zeer sterk.

Ja, deze violen in houten bak zijn een blikvanger op de tuintafel en als je regelmatig de uitgebloeide bloemen verwijdert, bloeien ze lang door

Een prachtige hengselbak met vrolijke violen. Dat staat niet alleen leuk bij jou thuis, daar kun je ook bij anderen mee aankomen! Leuk om te hebben en te geven. Er groeien en bloeien bos- (ook wel genoemd hoorn)violen in. Dat is een wat kleiner familielid van de bekende winterbloeiende grootbloemige violen. Ze bloeien even rijk, zo niet rijker, maar de bloemen zijn iets kleiner. Deze als herfstbloeiers gekweekte violen zijn er in allerlei kleuren, van wit en zonnig geel tot roze, lila, blauw en zelfs diep paars. Meestal vertonen de bloemen trouwens meer kleuren bij elkaar en is het hartje geel met daar omheen soms een donkerder of juist lichter gekleurd deel. De variatie is eindeloos groot. Er zit een opvallende gelaagdheid in de bloemblaadjes. De bovenste bloemblaadjes staan achteraan, de onderste zit vooraan. Deze violen bloeien maandenlang door en ze zijn ijzersterk. Als het heel slecht weer is met harde regen of wanneer het vriest, houden ze even hun adem in, daarna bloeien ze weer even vrolijk verder.

De bos- of hoornviooltjes waar het hier om gaat, behoren tot een grote groep wintergroene, kortlevende vaste planten die uit kruisingen zijn ontstaan. Omdat de echte hoornviooltjes (Viola cornuta) uit de Pyreneeën daarbij een belangrijke rol hebben gespeeld en de bloemen vaak een iets uitstekend hoorntje (een met nectar gevuld ‘spoortje’) aan de achterkant van het onderste bloemblad hebben, worden ze meestal bij de Viola Cornuta Groep ingedeeld. De planten zijn ideaal om in deze tijd van het jaar een balkon, terras of vensterbank op te fleuren. Ze zijn namelijk zo gekweekt dat ze nu volop bloeien en dat maandenlang volhouden. Je kunt ze gewoon in hun bak laten staan. Wanneer je ze eventueel volgend jaar in je tuin zet, zul je zien dat de planten zich verder ontwikkelen. Ze groeien dan breder uit (tot zo’n 40 cm) en worden 15 cm of meer hoog. Plant ze dan vanwege hun breedtegroei 20 cm uit elkaar. Vanaf april kun je ze uit de bak halen en buiten in je tuin planten in goed doorlatende (niet te lang nat blijvende) grond. Als vaste planten bloeien ze buiten van mei tot september. Overigens zullen ze dan minder rijk bloeien. Daarom wordt meestal aangeraden ieder jaar nieuwe te kopen.

Ze worden al meer dan 150 jaar gekweekt
De eerste wintergroene violen uit de Viola Cornuta Groep werden in Engeland gekruist. De sierlijke bloempjes werden zo’n succes dat al snel daarna kwekers in andere landen ook met kruisingen tussen hoornviooltjes en andere soorten aan de slag gingen. Na de zomerbloeiende (perk)violen die tot de Wittrockiana Groep behoren, is het nu de grootste violengroep wereldwijd.

Handig hengselbakje
Het rustieke houten bakje waarin de violen groeien meet 20 x 13 cm en is 18 cm hoog. Door de modieuze grijze kleur past hij echt overal en met het handige hengsel is hij heel makkelijk te vervoeren en te verplaatsen. Mooi op de tuintafel of zelfs in huis.

Verzorging
Deze violen zijn heel makkelijk te verzorgen. Geef een keer per week water waarin je wat plantenvoeding doet. Zorg in ieder geval dat de potgrond waarin ze groeien, niet helemaal uitdroogt. Wanneer je dan ook nog regelmatig de uitgebloeide bloemen verwijdert, kun je echt maandenlang plezier van je violen hebben. Violen doen het bijna overal goed. Je kunt dus een leuke plek uitzoeken voor je bloeiende bak, maar zet ze liever niet op een plek waar de hele dag de felle zon op staat. Dat hoeft niet alleen buiten te zijn. Ze kunnen ook in de kamer staan. Als het daar nogal warm is, zul je vaker water moeten geven. Wil je ze na een tijdje in de kamer toch buiten zetten, zorg dan dat ze niet ineens van de warmte in de kou terecht komen. Laat ze even wennen. Zet ze bij mooi weer eerst alleen overdag buiten en haal de bak ’s nachts weer binnen (de bak dan wel op een koele plek zetten). Als je dat een paar dagen achter elkaar hebt gedaan, zijn ze daarna voldoende afgehard om ook ’s nachts buiten te blijven. Je kunt van deze violen trouwens langer dan één seizoen plezier hebben, want – zoals gezegd – het zijn eigenlijk kortlevende vaste plantjes. En je kunt de hengselbak volgend voorjaar weer beplanten met primula’s, bloeiende bolletjes enz.

TIP
Deze viooltjes kun je eten. Ze staan heel fleurig en zijn lekker (kruidig zoet) in een verse salade. Ze worden ook vaak als garnering in een drankje of bij mooie gerechten gebruikt, als ‘besuikerde’ viooltjes uit de oven (met eiwit en poedersuiker) enz. Op internet vind je allerlei culinaire ideeën met eetbare bloemen.

In kort bestek
Een prachtige, trendy hengselbak, gevuld met vrolijke, wintergroene violen. GroenRijk biedt ze nu volop bloeiend aan. Makkelijk mee te nemen en neer te zetten waar je maar wilt. Ook een leuk cadeau. Je kunt er maandenlang plezier van hebben. De verzorging is heel eenvoudig en de planten bloeien uitbundig en rijk door met attractieve kleurtjes.

Stralen op de achtergrond in plaats van in de spotlights

Nee, deze dame heeft geen spotlights nodig. Wat haar betreft nemen anderen de plaatsen in het volle licht in. Prima hoor, al die types die zich verdringen om een plek waar ze gezien kunnen worden. Zij voelt zich echter prima in de schaduw. Bescheidenheid siert de Woonplant van de maand oktober, de Polyscias. Maar vergis je niet: zij laat zien dat je ook op de achtergrond fantastisch kunt stralen!

Eigenlijk snapt ze nooit zo goed waarom anderen zo’n sterke behoefte hebben aan die plaatsen in het zicht en licht. De achtergrond is toch ook prima? Ook daar kun je immers een prachtige rol vertolken. De Polyscias doet het in jouw huis dus uitstekend op een donkere plaats. Daar ontwikkelt ze haar karakteristieke takken vanuit de dikkere stam. Haar bladeren kunnen rond zijn van vorm, maar ook hartvormig, vaak met onregelmatig gegolfde randen. Meestal zijn ze groen gekleurd, maar sommige varianten van de Polyscias hebben ook bontgekleurde bladeren.

Gestaag groeien
De Polyscias neemt niet alleen genoegen met een plaats op de achtergrond, ze vraagt ook erg weinig van je. Ze heeft maar weinig water nodig; liever iets te droog dan te natte voeten is haar credo. Kamertemperatuur en af en toe wat plantenvoeding toevoegen aan het water en ze zal je dankbaar zijn en gestaag groeien. Gevolg daarvan is wel dat ze regelmatig een nieuwe, iets grotere pot kan gebruiken. Wanneer dat moment daar is zal ze dat zelf aangeven: haar wortels groeien dan letterlijk uit de pot.

Uit de kluiten gewassen huisgenoot
Ze mag dan uiterst bescheiden zijn, dat wil niet zeggen dat ze een onopvallende muurbloem is. Nee, de Polyscias weet er op een mooie manier voor te zorgen dat ze straalt vanaf de tweede rij. Neem alleen al haar lengte: de Polyscias groeit met gemak uit tot een uit de kluiten gewassen huisgenoot. Wanneer je haar goed verzorgt en regelmatig verpot kan ze een lengte bereiken van wel 1 tot 1,5 meter hoogte. Waardoor het eigenlijk onmogelijk zal zijn om haar over het hoofd te zien. Geen spotlights, maar toch in het oog springen: je kunt er eigenlijk alleen maar respect voor hebben.

Woonplant van de maand
De Polyscias staat deze maand in het middelpunt van de belangstelling als Woonplant van oktober. ‘Woonplant van de maand’ is een initiatief van het Bloemenbureau. Maandelijks kiest het in overleg met vertegenwoordigers uit de sierteeltsector een plant die het opvallend goed doet bij de consument, of juist (nog) niet zo bekend is, maar wel potentie heeft om het goed te doen in de Nederlandse woonkamer. 

Ja, plant de narcisbol drie keer zo diep als de bol hoog is

GroenRijk heeft nu bolletjes van een prachtig narcisje in de aanbieding. Narcissen behoren zondermeer tot de belangrijkste voorjaarsbloeiende bolgewassen voor de tuin. Er zijn ca. 150 echte soorten bekend waarvan er veel uit Spanje en Portugal stammen. Maar er komen ook soorten uit Noord-Afrika, Midden- en West-Europa, de Balkan, het Nabije Oosten tot zelfs China en Japan.  Er zijn behalve voorjaarsbloeiers tevens soorten die in onze herfst en winter bloeien. De meeste bloeien geel, maar er zijn er ook met witte en zelfs groene bloemen. De soort Narcissus cyclamineus waar de cultivar ‘Tête-à-Tête’ toe behoort komt uit Portugal en heeft gele bloemen. Er zijn duizenden narcis-cultivars. Allemaal worden ze gekweekt vanwege hun aantrekkelijke bloemen met een vaak opvallende cup, trompet of bijkroon (allemaal namen voor het zelfde uitgroeisel uit het hart van iedere bloem) die bij sommige rood, oranje of zelfs roze kunnen zijn. Bij het lieflijke dwergje ‘Tête-à-Tête’ zijn ze geel.

De bladeren van narcissen zijn riem- of lijnvormig (zoals bij ‘Tête-à-Tête’) of cilindrisch en soms wat ‘getorst’ (in de lengterichting gedraaid). De bloemen verschijnen aan bladerloze stengels en iedere bloem telt zes bloemblaadjes rond de cup. De bloemen en bladeren groeien uit ronde bolletjes met duidelijke rokken (vliezige dekbladeren zoals bij uien). De bollen blijven enkele jaren bestaan. Aan de oude bol worden nieuwe bolletjes gevormd (de zogenaamde ‘spanen’) die ook weer tot volwassen planten uitgroeien. Zo kunnen narcissen zich tot hele groepen uitbreiden. De bloemstelen van narcissen zijn hol, maar gevuld met slijmachtig vocht dat bij aanraking de huid kan irriteren. De meeste narcissen vormen één bloem per stengel, bij de kleine ‘Tête-à-Tête’ zijn dat er één tot drie. Het Franse ‘Tête-à-Tête’ betekent ‘Kopje tegen kopje’. De bloemen verschijnen geknikt aan de toppen van ca. 15-20 cm hoge steeltjes. Bij de oorspronkelijke soort N. cyclamineus wijzen de bloemblaadjes sterk naar achteren, bij ‘Tête-à-Tête’ staan ze meer in één vlak rond de cup.  

Narcissus ‘Tête-à-Tête’
Deze gewillig en gemakkelijk groeiende dwergnarcis bloeit tussen eind februari en begin april (uiteraard afhankelijk van het weer). De heldergele bloempjes doen het fantastisch op wat beschaduwde plekken. Ze lichten zo’n plek (vaak beschaduwd door bomen of heesters) duidelijk op. Ook in een rotstuin met wat schaduw doen ze het goed. Plant ze in grote groepen. Doe dat door de bolletjes uit te strooien en ze (nu, in de herfst) te planten waar ze zijn neergekomen (wel 5-8 cm uit elkaar). Die losse manier van planten geeft een heel natuurlijk effect. In het net met ‘Tête-à-Tête’-bolletjes dat GroenRijk nu aanbiedt, zitten 100 bolletjes, dus dat moet makkelijk kunnen. Plant de bolletjes ongeveer driemaal zo diep als de bolletjes hoog zijn. In lichte grond en in het gazon moet je het diepst planten. Let bij het inplanten goed op dat de onderkant van ieder bolletje ook echt van onderen komt. Plant in vruchtbare, goed doorlatende grond. Is de grond ter plekke vrij lang nat, zorg dan eerst voor betere drainage door de bovenste laag grond 10 cm diep weg te halen, dan een laagje fijn grind (grit) aan te brengen, daar de bolletjes op te leggen en vervolgens de grond daar weer overheen terug te brengen. Het grind zorgt dan voor betere drainage. Tijdens het groeiseizoen moet de grond iets vochtig blijven, maar dat is zo vroeg in het jaar meestal geen probleem. Laat het blad van de planten na de bloei rustig vergelen. Het verdwijnt vanzelf, daar hoef je niets aan te doen. Als je de bolletjes in het gazon wilt planten (kan ook!) dan moet je er rekening mee houden, dan je het gras ter plekke niet moet maaien tot het narcissenblad goed is vergeeld en de bloemen in ieder geval hun zaad hebben uitgestrooid. Ook in het gazon kun je jarenlang plezier hebben van de zich steeds verder uitbreidende plantengroep. Ze verwilderen heel gemakkelijk. Narcissus ‘Tête-à-Tête’ is goed winterhard en heeft geen problemen met vorst tot –15 °C. 

De naam Narcis
Deze naam of dit woord stamt vermoedelijk uit het oud-Perzisch en is via de Griekse mythologie aan ons doorgegeven als ‘Narkissos’. Volgens het verhaal is dat de naam van een zeer goed gevormde jongeman die vanwege zijn schoonheid werd aanbeden door de nimf ‘Echo’. Het bleef echter een onbeantwoorde liefde, Echo voelde zich tekort gedaan en wilde Narkissos straffen. De god van de wraak Nemesis zag een verzoek daartoe van haar uiteraard wel zitten en gebruikte het thema liefde om Narkissos namens Echo aan te pakken. Hij zorgde ervoor dat Narkissos, toen hij vermoeid terug kwam van een jachtpartij en wilde drinken uit een beek, zijn eigen spiegelbeeld in het water zag, daar verliefd op werd, dagenlang naar zichzelf bleef staren en tenslotte van uitputting in het water viel en verdronk. Het verhaal vermeldt niet of Echo erg blij was met deze afloop, wel dat er op de plek waar Narkissos stierf een prachtige bloem opschoot die we nu nog als Narcis kennen. 

TIP
Alle narcissen, ook ‘Tête-à-Tête’, zijn goede snijbloemen. Maar zet ze wel in een eigen vaas, want het slijmerige vocht uit de stelen wordt door andere snijbloemen minder gewaardeerd. 

In kort bestek
Deze week biedt GroenRijk netten met liefst 100 bolletjes van Narcissus ‘Tête-à-Tête’ aan, een 15-20 cm hoog, in het vroege voorjaar en prachtig heldergeel bloeiend dwergnarcisje met 1-3 bloempjes per steel en smal, groen, lijnvormig blad. Plant de bolletjes nu in losse groepen tussen heesters, onder bomen, in de rotstuin of het gazon. Laat ze daar verwilderen. De groep zal ieder jaar groter worden. Voor een plek in lichte schaduw en voedzame, goed doorlatende grond

Ja, dit is een lage struikheide-combinatie-in-één pot die lange tijd met drie kleuren bloeit

De rijke paarse bloei van de ‘gewone’ struikheide (Calluna vulgaris) op de heidevelden kent bijna iedereen, maar nog veel mooier zijn de speciale kweekvormen die ‘knopbloeiers’ worden genoemd. Dat zijn struikheideplanten waarbij de bloemknoppen niet helemaal opengaan. Het blijven dus knoppen, maar ze kleuren net zo mooi als de heidebloempjes die wel helemaal opengaan. Ze kunnen daardoor niet worden bestoven door insecten. Maar daar wachten ze wel op. Dus ‘bloeien’ knopbloeiers vol verwachting veel langer door. Voor ons is dat een groot voordeel, want daardoor kunnen we veel langer van hun kleur genieten. Het betekent wel dat knopbloeiers niet uit zaad kunnen worden vermeerderd, want zaad wordt in dit geval niet gevormd. De kwekers moeten deze planten altijd uit stek vermeerderen. Door die enorm lange knopperiode zijn knopbloeiende heideplanten pas echt de opvolgers voor alle zomerbloeiers in je tuin, op je terras of op je balkon. Deze week heeft GroenRijk deze planten als zogenaamde ‘toeven’ voor je: drie planten met verschillende bloemkleuren in één grote pot: paars, roze en zilverwit, een ‘Trio’ dus. Een prachtgezicht, z’n combinatie.

Ze bloeien zeker acht weken lang (en vaak veel langer)
De struikheide ‘Trio’ bestaat uit mooie planten met een opgaande groeivorm, dus niet breed uithangend. Je kunt ze zowel in hun kweekpot  (13 cm doorsnee) in een mooie overpot op je terras of balkon zetten, ze in een terraspot overplanten (GroenRijk heeft keuze genoeg) of ze zelfs in de volle grond van je tuin planten. Lekker in de zon of in lichte schaduw.  Maar de ‘Trio’ is als decoratieve combinatie bedoeld. De planten zijn bij elkaar in hun pot opgegroeid. Haal ze daarom niet uit elkaar. Dan is het effect weg. Het zijn meerjarige heestertjes waar je volgend jaar ook weer plezier van kunt hebben en ze zijn winterhard genoeg om onze winters makkelijk te kunnen doorstaan. Zorg wel dat je ze (in tuin, pot of bak) in zure grond plant als je ze verplant. In zogenaamde heideplantengrond dus. GroenRijk heeft het voor je in voorraad. Of meng een flinke hoeveelheid tuinturf door de grond waarin je ze eventueel overplant. Alle struikheides hebben moeite met kalk in de grond.  Kalk  maakt het lastiger voor ze om voedsel uit de grond op te nemen. Het gevolg is dat het groene blad geel kan kleuren (chlorose) en de gezondheid van de planten gaat dan zienderogen  achteruit. Snoei je planten in maart om ze gezond en mooi van vorm te houden. Snoei er dan af wat er in een jaar is bijgegroeid. Het komt er in feite op neer dat je dan de oude bloeiwijzen wegsnoeit. Geef je ‘Trio’ na de snoeibeurt een flinke aansterker in de vorm van organische bemesting, bijvoorbeeld compost of gedroogde koemestkorrels. Nooit bemesten met stoffen waar kalk in zit, zoals beendermeel of vismeel. Struikheide ‘Trio’ verdraagt wel wat droogte, maar je kunt het beste zorgen dat de wortelkluit nooit helemaal uitdroogt. Dan gaat het goed. De grond waarin ze groeien, moet wel goed doorlatend zijn. Dat is vooral ’s winters van belang, omdat de wortels kunnen wegrotten in grond die te lang nat blijft. Overigens is je ‘Trio’, zoals gezegd, zeer winterhard.

Heel natuurlijk
Dat ‘knopbloeien’ is geen effect dat kwekers hebben ‘gemaakt’, het komt overal ook bij de wilde Calluna’s voor. Alleen is het daarbij uitzondering en dat blijft het in de natuur ook omdat dit verschijnsel uiteraard de voortplanting in de weg staat. Kwekers zoeken juist dit soort verschijnselen op om speciaal door te kweken. Zo is het ook met de knopbloeiers gegaan. Al enkele jaren worden er in Europa miljoenen exemplaren van gekweekt en verkocht. Ze worden dus zeer gewaardeerd. Deze Calluna-lijn werd in Noord-Duitsland ontwikkeld,  de planten vallen onder kweekrechtbescherming en worden door speciaal gelicentieerde kwekers vermeerderd. Men is volop bezig steeds nieuwe rassen te ontwikkelen met nog meer nieuwe eigenschappen, waarbij aandacht voor kleur van blad en bloemen voorop staat.

TIP
Zet je struikheide ‘Trio’ op een opvallende plek (bijv. in een mooie sierpot) om er optimaal van te kunnen genieten. 

In kort bestek
De struikheide-combinatie-in-één-pot Calluna vulgaris ‘Trio’ bestaat uit drie verschillend gekleurde zogenaamde ‘knopbloeiers’: de roze, paarse en zilverwitte knoppen tonen volop kleur, maar bloeien niet verder open. Daardoor behouden ze hun kleur maandenlang! Deze sterke, winterharde combinatie houdt van zure grond en is heel makkelijk te verzorgen. Het zijn heestertjes die jaar na jaar opnieuw kunnen bloeien.

Bergthee houdt van zure grond, net zoals heide en Rhododendron. Dus plant in speciale heideplantengrond of meng lekker veel turfmolm door de grond in de plantgaten die je maakt. Niet met beendermeel of vismeel bemesten (daar zit namelijk kalk in), maar geef in het voorjaar (en bij het inplanten) speciale heideplantenmest.

Deze bergthee groeit heel rustig in de breedte uit
Dat doet deze soort via kruipende stengels waar het mooie, kleine, ovale, leerachtige blad aan korte stelen uit groeit. Het nieuwe blad loopt in het voorjaar donkergroen uit, maar verkleurt vanaf de nazomer tot paars en zelfs rood. Dat blijft de hele winter aan de planten. Pas als het nieuwe blad verschijnt wordt het oude blad geleidelijk afgestoten (ongeveer zoals een beuk dat doet). ’s Zomers verschijnen in de bladoksels alleenstaande klokvormige, witte bloemen (soms staan ze ook in trosjes) die vaak wat roze kleuren en lekker geuren. De vele bessen die daarna verschijnen, zijn echt fel scharlakenrood. Ze kunnen buiten tot in het voorjaar aan de struikjes blijven, dus zorgt bergthee in de tuin ook voor winterkleur.

Uiterst makkelijke verzorging
Als bodembedekker uit het bos houdt de bergthee van lichte schaduw (bijvoorbeeld tussen en onder heesters). Snoei is niet nodig. Als de planten zich te ver uitbreiden, kun je eenvoudig de kruipende stengels inkorten. Bergthee vormt een mooie, gesloten bodembedekking waarin onkruid geen kans meer krijgt. Geef in het voorjaar een lichte kalkvrije basisbemesting (zie hierboven). Zorg dat de grond waarin je deze planten laat groeien, niet uitdroogt. De plant doet het ook goed in een ruime pot of bak. Bijvoorbeeld op een balkon op het oosten, westen of noorden. Plant voor een snel gesloten bodembedekking 10-12 plantjes per vierkante meter.

TIP
Deze rijk bessendragende, wintergroene bergthee kan heel goed eerst zes tot acht weken in huis worden gehouden voor je hem buiten uitplant. Zet je bergthee binnen wel zo licht mogelijk, maar niet in de felle zon.

In kort bestek
Bergthee (Gaultheria procumbens) is een schitterend, bodembedekkend en breed uitgroeiend, wintergroen heestertje dat in de zomer geurende, witte bloempjes vormt, maar van herfst tot ver in de winter grote aantallen felrode bessen draagt. Prachtig in de tuin en in kerstarrangementen. Het groene blad verkleurt in de herfst roodpaars en verspreidt bij kneuzing een heerlijk frisse geur. Je kunt er bovendien lekkere thee van trekken.

Ja, winterheide is een kleurrijke bloeier die graag in de zon staat

Winterheide ( Erica darleyensis, eigenlijk Erica × darleyensis) is een fraaie heidesoort. Die ‘×’ in de naam geeft aan dat het om een kruisingsproduct gaat. Geen natuurlijke soort dus. De plant werd omstreeks 1890 op de kwekerij van James Smith & Sons, Darley Dale, Derbyshire in Engeland gevonden. Het is een spontane kruising tussen de zeer winterharde Erica carnea en de nauwelijks winterharde Erica erigena. Het heeft een prachtige soort met de gunstige eigenschappen van beide ouders opgeleverd. Daarvan zijn weer diverse cultivars gekweekt. De naam Erica × darleyensis (dus genoemd naar Darley Dale) kreeg de plant in 1914 van de Engelse botanicus William Jackson Bean (geen familie van Mr. Bean). De soort bestaat dus officieel bijna 100 jaar. De cultivars worden ook wel bij de grote groep Erica-hybriden ingedeeld.

Nog iets over de afstamming
Erica × darleyensis heeft geen aparte Nederlandse naam, hoewel deze voor het gemak wel winterheide wordt genoemd.  Maar die naam slaat op meer soorten. Erica carnea wordt ook winterheide (en sneeuwheide, voorjaarsheide of vleeskleurige dopheide) genoemd. Erica carnea komt uit Midden- en Zuidoost-Europa: de Alpen, Noord-Italië, de Balkan. Erica erigena heeft de Nederlandse naam reuzen-voorjaarsheide. Deze soort komt uit West-Ierland, Noordwest-Frankrijk, Noord-Spanje en Portugal. In de natuur kan deze soort wel struiken tot 125 cm hoog vormen, terwijl Erica carnea niet veel hoger dan 25 cm wordt. Erica × darleyensis zit daar tussenin. De meeste cultivars daarvan halen ca. 40 cm. Ook qua winterhardheid houdt Erica × darleyensis het midden. Voor Nederland is de plant winterhard genoeg dankzij de inbreng van ‘papa’ E. carnea die niet maalt om 20 graden vorst. Alleen in extreem koude en erg natte winters kan E. × darleyensis het moeilijk hebben. Maar de plant dankt zijn uitzonderlijke schoonheid en rijke bloei vooral aan de gracieuze E. erigena.

Bijzondere eigenschappen
Een van de planten die GroenRijk als Erica × darleyensis aanbiedt heet eigenlijk en officieel Erica (Hybriden Groep) ‘Darley Dale’. Deze cultivar staat het dichtst bij de oorspronkelijke soort met vrijwel dezelfde kenmerken. Het is een sterke, breed opgaande, vrij open struik die ca. 40 cm hoog wordt, goed groeit en grijzig groen blad heeft (heel fijne blaadjes dicht tegen de twijgen). Hij bloeit zeer rijk met massa’s licht paarsroze, hangende, urnvormige bloempjes. De officiële bloeitijd is december tot mei, maar de kwekers zien kans de planten al in oktober in bloei te krijgen.

Andere cultivars
Net zo bekend als ‘Darley Dale’ is ‘Silberschmelze’ die ook wel ‘Molten Silver’ wordt genoemd. Deze cultivar bestaat al sinds 1937 en bloeit met zilverachtig roomwitte bloemen. Het loof is ’s zomers grijsachtig groen, in de winter kleurt het bronsgroen. Deze plant is goed winterhard, groeit net zo als ‘Darley Dale’, wordt ook 40 cm hoog en bloeit officieel (buiten) in de periode november-mei. ‘White Glow’ lijkt heel sterk op ‘Silberschmelze’, maar blijft iets kleiner. ‘Ghost Hills’ is ook een heel mooie, breed opgaande struik, maar de officiële bloeitijd is januari-april. De bloei begint paarsroze, maar verkleurt naar warm paarsrood. Het struikje vertoont daardoor vaak bloemen in verschillende tinten. Je koopt deze planten nu (dankzij de kwekers) allemaal in bloei.  

Verzorging
GroenRijk heeft deze dopheide nu te koop in flinke 13 cm-potten. Je kunt ze zowel binnen als buiten (op het terras of balkon) toepassen. Deze heide kan niet goed tegen kalk. Dat geldt trouwens voor de meeste soorten. Als je ze uit hun kweekpot haalt (als kamerplant hoeft dat niet) moet je ze in zure heideplantengrond planten (heeft GroenRijk ook voor je). En giet met onthard of regenwater. Plantenvoeding is nu niet echt nodig. Geef dat wel in de periode mei-juni als je de planten buiten overhoudt. Na de bloei kun je de planten wat terugsnoeien. Zet ze (binnen en buiten) op een lichte plek.

TIP
Het staat heel vrolijk als je deze bloeiende heide buiten in een plantenbak combineert met klimop, kleurige Skimmia en Pernettya, kleine conifeertjes enz. Bekleed de bak vanbinnen met noppenfolie. Dat isoleert geweldig. Zorg wel dat de drainagegaten vrij blijven. Maak anders even gaten in de noppenfolie.

In kort bestek
Erica × darleyensis is een prachtige, rijkbloeiende winterheide die heel lang in huis of buiten voor kleur zorgt. De struikjes zijn voldoende winterhard voor ons klimaat. Bij GroenRijk koop je ze nu volop bloeiend. Je kunt kiezen uit verschillende kleuren: van zilverwit tot roze en zelfs paarsroze. De verzorging is heel eenvoudig, maar giet liefst met onthard of regenwater, want deze heide heeft een hekel aan kalk.

Ja, met GroenRijk Strooivoer lok je vogels naar je tuin

Strooivoer is fantastisch voer voor heel veel vogels. Daar hebben ze echt iets aan. Het GroenRijk Strooivoer is een rijk zadenmengsel met niet te grote zaden (grote korrels zijn niet geschikt voor tuinvogels) in een perfecte mix van allerlei soorten zaden. Er zitten ook zonnebloempitten, stukjes pinda en gebroken maïs in. Die soorten zijn heel belangrijk voor een goed percentage vetten. Vogels hebben grote behoefte aan verzadigde vetten. Dat is een geweldige krachtbron voor ze. Aan mineralen zijn alle soorten zaden rijk die erin zitten. Sommige soorten vogels, zoals mezen, vinken en groenlingen zijn heel handig in het openen van de zaden die ze lekker vinden: een plezier om naar te kijken als ze bijvoorbeeld met de zonnebloempitten uit het strooivoer bezig zijn!

Zo presenteer je strooivoer het beste
Je kunt het op een voerplank of -tafel of op de grond uitstrooien. In een vogelvoerhuisje kan natuurlijk ook. Ook een voersilo werkt heel goed. Je zult merken dat verschillende soorten vogels ook verschillend op de presentatie reageren. Sommige soorten komen brutaal op het uitgestrooide voer af, andere zijn veel voorzichtiger. Er zijn vrij schuwe soorten, zoals winterkoninkjes en heggenmussen, die het liefst fijn voer van de grond oppikken. Als je het voer op een verhoogde voertafel presenteert, knoeien de vogels die er daar op afkomen, zoveel zaden over de rand dat de wat schuwere soorten vaak onder de voertafel hun voedsel vinden. Je kunt ook wat voer op beschutte plekjes (onder heesters bijvoorbeeld) voor ze uitstrooien. Als je niet wilt dat de grote rovers – kraaien, eksters, gaaien, meeuwen enz. – alles weghalen, kun je een stuk metaalgaas over het gepresenteerde zaad heen aan de tafel vastmaken. Los neerleggen heeft geen zin. Een los stuk gaas hebben ze binnen de kortste keren verwijderd. Niet alle vogels vinden een voerhuisje prettig. Sommige soorten hebben een hekel aan zo’n dakje boven hun kop (dat belemmert hun uitzicht, waardoor ze zich er onveiliger voelen), andere vogels kan het niets schelen. Het knoeien met het zaad kun je verminderen door een opstaande rand rond de voerplaat of -tafel te maken. Het grote voordeel van een voerhuisje (met een overstekend dak) is dat het voer veel minder snel nat wordt bij regenachtig weer. Als er sneeuw ligt, moet je eerst de tafel of een stukje grond sneeuwvrij maken voor je er het voer op deponeert. Vooral bij vorst en sneeuw is het voeren van de vogels heel belangrijk. Zorg dat er voldoende open ruimte rond de voerplek is, zodat de vogels tijdig gevaar (katten, roofvogels e.d.) kunnen zien aankomen.

Ander goed voer
Een aan elkaar geregen slinger pinda’s (in de dop) vinden veel zangvogels geweldig. Stukjes fruit zijn heel welkom vanwege de vitaminen die erin zitten. Broodkruimels worden ook graag gegeten, maar geef daar liever niet te veel van (ook weer vanwege het zout e.d. dat er in zit). Veel soorten zoals winterkoninkjes en roodborstjes eten ook graag gevriesdroogde insecten, meelwormen e.d. Vetbollen, kaaskorstjes e.d. vallen ook bij veel vogels erg in de smaak. Maar geef ook daar niet te veel van. Zoutloos gekookte rijst of aardappelrestjes zijn ook prima. Maar alles wat gekookt is, moet snel op zijn, anders is de kans op schimmelvorming groot. Als het na een dag niet weg is, kun je zulk voer het beste weer weghalen. GroenRijk heeft behalve Strooivoer diverse andere vogelvoersoorten en presentatiemiddelen voor je. Ook speciale zoutarme vogelpindakaas, voersilo’s enz.  Dan weet je zeker dat je op een goede manier goed en gezond voer geeft.

Wat je beter niet kunt geven
Producten op melkbasis, zoals kwarkresten, yoghurt of melk in onverwerkte vorm. Vogels kunnen geen melk verteren. Met stukjes kaas hebben ze minder moeite, omdat daarin de vetten  overheersen. Maar vette olie, boter of margarine is niet goed voor ze. Let ook en vooral op de maat van zaden die je geeft. Heel grote, harde en gedroogde zaden kunnen de meeste vogels niet opnemen of verteren. Denk daarbij aan gedroogde erwten en bonen, maar zelfs linzen zijn voor veel soorten al een probleem. Pinda’s zijn wel groot, maar vrij zacht. Daar weten veel soorten wel weg mee.

Gebrande pinda’s mag, gezouten pinda’s absoluut niet. Ongebrande, ongepelde pinda’s zijn het meest natuurlijk als vogelvoer en daarbij weet je ook zeker dat er geen zout of andere stoffen aan zijn toegevoegd. Maar op zich is er weinig mis met ongezouten, gebrande pinda’s.

TIP
Geef de vogels ook een ondiepe, platte drinkbak. Ze zullen er uit drinken en erin baden. Ververs het water liefst elke dag even. Als het water tijdelijk bevroren is, is dat geen probleem. Geef nooit warm water aan de vogels.

In kort bestek
GroenRijk Strooivoer – deze week in de aanbieding – is uitstekend en gezond voor heel veel soorten tuinvogels. Het bestaat uit een rijke variatie aan niet te grote zaden, gebroken maïs en pinda’s waar vogels graag op afkomen. Strooi het op de grond of een voertafel en geniet van het drukke vogelgedoe dat je daarmee in je tuin haalt. Help de vogels de winter door!

Energieke mooie jongen investeert graag in langer samenzijn

Sterk, mannelijk, maar zeker ook verzorgd. Een echte wereldreiziger van oorsprong. En ook nog eens energiek en eigenzinnig. Plus, niet onbelangrijk: hij is ook nog eens zeer aantrekkelijk. Christopher Columbus? Chris Zegers? Nee, deze beschrijving slaat op de Woonplant van de maand november, de Bromelia!

Hoewel z’n uiterlijk misschien doet vermoeden dat hij behoorlijk wat aandacht en verzorging nodig heeft is niets minder waar. De Bromelia is een sterke en erg makkelijke natural beauty. Absoluut geen kasplantje: geef hem een plaats in het licht (niet in de volle zon!) en regelmatig water (gieten in de kelk van de plant) en hij is content. Van verwennerijen moet hij weinig hebben, dus af en toe extra plantenvoeding toevoegen aan z’n water is niet nodig. Hoewel: op een warme dag vindt hij het wel heerlijk om te worden verrast met nevel uit de plantenspuit. Dus als je hem dan toch een keer een plezier wilt doen …

Makkelijke mentaliteit
Zijn makkelijke mentaliteit dankt de Bromelia waarschijnlijk aan de omstandigheden waarmee zijn stamvader moest dealen. Die wist zich prima staande te houden in het ruige Andesgebergte, maar ook in de oerwouden van Uruguay. Daar groeit de Bromelia soms letterlijk op bomen en onttrekt dan met zijn wortels en bladeren vocht en voedsel aan de lucht. Maar als echte wereldreiziger reikt zijn horizon nog veel verder: overal in Midden- en Zuid-Amerika zijn Bromelia’s te vinden. Stuk voor stuk mooie jongens, die zich allemaal schijnbaar moeiteloos hebben aangepast aan de lokale omstandigheden.

Genieten op niveau
Blikvanger is ongetwijfeld zijn felgekleurde, grote bloem die als een vlam vanuit het hart omhoog groeit. Die bloemen kunnen de prachtigste kleuren hebben: rood, geel, oranje, paars tot zelfs tweekleurig. Kwestie van vooral flink genieten als hij deze toont. De Bromelia is namelijk nogal eigenzinnig en bloeit slechts een keer. Maar dat doet hij dan wel weer met een energie die z’n gelijke amper kent. Zijn bloei kan namelijk wel drie tot zes maanden duren. Geen mooie jongen dus die jou na de eerste ontmoeting laat zitten. Hij investeert liever in wat langer. En dat is toch een fijne zekerheid bij de eerste kennismaking. Want zeker weten dat je maximaal mag genieten!   

Woonplant van de maand
De Bromelia staat deze maand in het middelpunt van de belangstelling als Woonplant van november. ‘Woonplant van de maand’ is een initiatief van het Bloemenbureau. Maandelijks kiest het Bloemenbureau in overleg met vertegenwoordigers uit de sierteeltsector een plant die het opvallend goed doet bij de consument, of juist (nog) niet zo bekend is, maar wel potentie heeft om het goed te doen in de Nederlandse woonkamer. 

Ja, bergthee is een wintergroene heester met vrolijke rode bessen

De bergthee die GroenRijk nu aanbiedt (Gaultheria procumbens) is een laag, bodembedekkend struikje (wordt niet hoger dan 15 cm) dat steeds vaker wordt toegepast. Ook heel decoratief in een schaal zoals nu. Die kun je zelfs tijdelijk (gedurende zes tot acht weken) binnen neerzetten om er intens van te genieten (of zet de schaal op je balkon of terras), maar plant hem daarna buiten in de tuin in de volle grond. Het groenblijvende heestertje zal er mooi dicht uitgroeien. De schaal kun je dan weer voor andere planten gebruiken. Het bodembedekkende struikje bloeit leuk met witte (soms iets roze) geurende bloempjes (in juni-juli) en vormt daarna de fraaie, felrode bessen die de planten nu hebben. Ze blijven ook buiten heel lang aan de planten, omdat vogels er niet zo dol op zijn. De bessen verschijnen mooi boven het blad. De takjes met bessen worden ook graag in herfst- en kerststukjes verwerkt. De feestelijke kleur van de bessen vraagt daar gewoon om. Bovendien verkleurt het blad in het najaar gedeeltelijk naar paarsrood: extra sierwaarde! Een prachtige plant die straks in je tuin breed en laag zal uitgroeien. Natuurlijk fantastisch om daar volgend jaar uit eigen tuin takjes met bessen van te kunnen oogsten!

Gaultheria procumbens is een bosplant
Deze soort groeit in het wild in centraal- en oostelijk Noord-Amerika. Daar vormen de planten hele velden, ongeveer zoals bij ons de bosbesplanten in de bossen. Bergthee houdt van zure grond, net zoals heide en Rhododendron. Dus plant hem buiten in speciale heideplantengrond (daar staat je plant in de schaal ook in). GroenRijk heeft dat speciale zure grondmengmengsel voor je in voorraad. Niet met beendermeel of vismeel bemesten (daar zit namelijk kalk in), maar geef in het voorjaar (en bij het inplanten) speciale heideplantenmest (heeft GroenRijk ook).

Bergthee-thee
De Indianen in Amerika gebruik(t)en de plant medicinaal vanwege de ontsmettende eigenschappen. Er zit namelijk een mentholachtige stof in het blad. Als je het blad wrijft, komt er een kauwgomachtige lucht vrij. Lekker fris! Uit de bladeren wordt de zogenaamde wintergroenolie gewonnen die bij reuma de pijn verlicht. In Amerika wordt van de blaadjes vaak thee getrokken. Dat kun je ook proberen. De smaak doet aan Maroc-muntthee denken.

Deze bergthee groeit heel rustig in de breedte uit
De plant vormt kruipende stengels waar het mooie, kleine, ovale, leerachtige blad aan korte stelen uit groeit. Het nieuwe blad loopt in het voorjaar donkergroen uit, maar verkleurt vanaf de nazomer tot paars en zelfs rood. Die kleur blijft de hele winter aan de planten. Pas als het nieuwe blad verschijnt wordt het oude blad geleidelijk afgestoten (ongeveer zoals een beuk dat doet). ’s Zomers verschijnen in de bladoksels alleenstaande, klokvormige, witte bloemen (soms staan ze ook in trosjes) die vaak wat roze kleuren en lekker geuren. De vele bessen die daarna verschijnen, zijn echt fel scharlakenrood. Ze kunnen buiten tot in het voorjaar aan de struikjes blijven, dus zorgt bergthee voor leuke winterkleur.

Uiterst makkelijke verzorging
Als bodembedekker uit het bos houdt de bergthee van lichte schaduw (bijvoorbeeld tussen en onder heesters). Snoei is normaal niet nodig. Als de planten zich te ver uitbreiden, kun je eenvoudig de kruipende stengels inkorten. Bergthee vormt een mooie, gesloten bodembedekking waarin onkruid geen kans meer krijgt. Geef in het voorjaar een lichte, kalkvrije basisbemesting (zie hierboven). Zorg dat de grond waarin je deze planten laat groeien, niet uitdroogt. De plant doet het ook goed in een ruime pot, bak of schaal (zoals nu), maar groeit daar op den duur wel uit. Zet de schaal voor een raam op het oosten, westen of noorden, nooit in de felle zon.

TIP
Vind je de bergthee zo leuk dat je er wel een veldje van in je tuin zou willen hebben, plant dan 10-12 stuks per vierkante meter om een snel gesloten bodembedekking te krijgen.

In kort bestek
Bergthee (Gaultheria procumbens) is een schitterend, bodembedekkend, wintergroen heestertje dat in herfst en winter grote aantallen felrode bessen draagt. In schaal geplant, zoals GroenRijk ze nu aanbiedt, zeer decoratief in huis. Daarna prachtig in de tuin. Het groene blad verkleurt in de herfst roodpaars en verspreidt bij kneuzing een heerlijk frisse geur. Je kunt er bovendien lekkere thee van trekken. Geurende, witte bloempjes in de zomer.

November een kleurloze maand? Herfstige buien en nog weinig te merken van de gezellige feestdagen? Niets is minder waar! De Warme Winterfair By Night die we organiseren geeft november glamour, kleur en inspiratie. Wij dompelen u onder in overvloedige decembersferen en heel veel extra's!

Op deze avond zijn er diverse stands bij ons aanwezig op het gebied van Fashion, Beauty, Sport, Taste en Decorations.
Tevens krijgt u van ons een leuke goodiebag om de avond compleet te maken!

De volgende bedrijven nemen deel aan de winterfair:

Irma Mode

Mitra Monster

Jos Steenland Tweewielers-Sport
Juwelier Zwinkels Monster-Naaldwijk
Onwijs Lekker Chocoladeatelier

Bakkerij van Malkenhorst

Keurslager Poleij
Golfclub Westland
Rob's Healt Centre
Mooi parfumerie & Mooi haar
Bandaz sieraden

L'Avenue
Ijssalon LKKR!!! Ijs dat smaakt
Westland 4 Gambia
Strandclub Danz- Hoek van Holland

Kaarten zijn verkrijgbaar bij de kassa of bij de deelnemende bedrijven.
 

Ja, met dit pindakaashuis lok je veel vogels naar je tuin

Een echt pindakaashuisje. Voor vogels net zoiets als het pannenkoekenhuisje van de heks uit het sprookje van Hans en Grietje. Daar móet je van snoepen! Een leuk eethuisje voor vogels waar GroenRijk nu een gratis pot vogelpindakaas bij doet. Vogelpindakaas? Jazeker, pindakaas speciaal voor vogels, want in onze ‘mensenpindakaas’ zit te veel zout. En zout is heel slecht voor vogels. Het is vergif voor ze. Dat geldt trouwens ook voor andere smaakmakers die vanwege ‘onze’ smaak vaak in ‘gewone’ pindakaas zitten.  Maar GroenRijk vogelpindakaas kun je ze dus gerust geven. Vroeger werd er wel pindakaas op vogelhuisjes gesmeerd – die tip vind je nog in oude tuinboeken – dat hoeft dus niet meer. Maar er is nog een goede reden om een apart vogel-pindakaashuisje in je tuin te hangen. Vogels zitten elkaar bij het voer altijd in de weg en jagen elkaar weg. Het is dus veel slimmer om een vogelhuisje aan te bieden waar je zaden e.d. op deponeert en apart daarvan zo’n vogel-pindakaashuisje van GroenRijk.

Help de vogels  
Als het vriest en sneeuwt krijgen veel vogels het moeilijk. Zaden e.d. zijn lastiger te vinden en kleine diertjes in de bodem en basten van bomen duiken dieper weg of zitten soms onder de sneeuwlaag. Dan is er al gauw honger in vogelland. Help ze dus met verschillende soorten vogelvoer, want niet alle vogels eten hetzelfde. Vergeet ook niet om regelmatig stukjes fruit op de voerplek aan te bieden – stukjes appel e.d., daar zitten veel vitaminen in waar vogels ’s winters al snel gebrek aan krijgen. Daar komen ze graag voor aanvliegen. Dat doen ze dus ook voor vogelpindakaas, want vooral de vetten, maar ook de mineralen die in vogelpindakaas zitten, houdt ze sterk en gezond en warm. De vetten zijn prachtige brandstof voor hun ‘kacheltjes’. Vogels zijn namelijk net zoals wij warmbloedige dieren. Vogels stammen af van de sauriërs die lang geleden op aarde leefden. Die waren ook warmbloedig en konden hun lichaamstemperatuur ook min of meer zelf regelen. Vogels maken hun eigen lichaamswarmte uit het voedsel dat ze binnenkrijgen. Dus niet zoals reptielen en insecten die zich door de zon moeten laten opwarmen. Vogels kunnen hun temperatuur zelfs nog beter regelen dan wij mensen omdat ze veren hebben. Wat wij met kleding doen, doen vogels met hun veren.

Alleen vogels hebben veren
Veren zijn uniek. Alleen vogels hebben ze. Een vogel kan zijn veren bewegen. Wij voelen de haartjes op onze armen bewegen als we kippenvel hebben. Maar een vogel kan dat wanneer hij wil. Als het koud wordt zet hij zijn veren wat verder uit elkaar, waardoor er veel warme lucht tussen wordt vastgehouden. Dat isoleert fantastisch. Als een vogel gezond is en voldoende voedsel krijgt, heeft zo’n dier het nooit koud. Bovendien zijn veren erg geschikt om mee te vliegen. Iets beters is er niet. Daar kan geen vleermuis tegenop (vleermuizen zijn zoogdieren met een harige vacht). Veel vogels zijn alweer vertrokken, maar er zijn nieuwelingen voor in de plaats gekomen

Veel vogels blijven tijdens de winter hier omdat ze denken het hier wel te kunnen redden, andere zoeken de warmte op, omdat ze in het warmere zuiden makkelijker aan voedsel kunnen komen. Die gaan trekken, wat een geweldig avontuur en een enorme inspanning is. De meeste vogels die van ons uit naar het zuiden trekken, zijn nu al weg. Hun plaats hier is ingenomen door vogels uit veel koudere gebieden, zoals Siberië. Je krijgt dus heel veel uitheemse vogels in je tuin. Totaal anders dan ’s zomers. Dat trekken gebeurt meestal langs vaste routes in groepen van één soort. Van ons naar het zuiden en vanuit het noorden naar ons. Soms hoor je de vogels ook ’s nachts overvliegen omdat ze regelmatig geluiden maken om contact met elkaar te houden. ’s Winters kunnen er ineens bijvoorbeeld groepen kleurrijke pestvogels in je tuin verschijnen op zoek naar voedsel. Vogels die je ’s zomers nooit zult zien.

Sommige vogels zijn mensgebonden
Sommige vogels houden altijd grote afstand tot mensen. Die moet je echt met voer lokken. Andere horen bij ons en onze, vroeger vooral agrarische, manier van leven. Met de mensen zijn bijv. ook de mussen hier gekomen vanuit het Midden-Oosten. Want de altijd herrie makende mussen zijn helemaal aan de landbouwende mens gebonden. Gemorst zaad, broodkruimels en nestgelegenheid onder daken van mensenhuizen, dat hebben ze graag. Ook vogelpindakaas vinden ze heerlijk. Wij denken daarom vaak dat mussen echte zaadeters zijn, maar ze eten ook vruchten, wormen en insecten. Het is zelfs zo dat in 1850 mussen speciaal door Europeanen werden meegenomen naar Amerika, om de vruchtbomen daar te beschermen tegen schadelijke insecten. Na een halve eeuw kwam de mus overal in Amerika voor.

TIP
Hang het vogel-pindakaashuisje zo op dat je hem vanuit huis kunt zien. Dan geniet je het meeste van al het vogelleven dat erop afkomt.

In kort bestek
GroenRijk heeft ook speciale aandacht voor de vogels en hun behoeften. Een vogel-pindakaashuisje is een fantastische aanvulling op wat je de vogels in je tuin kunt bieden. Je krijgt er deze week van GroenRijk gratis een pot speciale, zoutloze vogelpindakaas bij. Die klem je in het huisje en je zult zien – er komen hele drommen vogels op af. Ook daarmee help je ze de winter door.

Op 6 november jl. zijn de winnaars bekend gemaakt en zijn de Awards uitgereikt op de FloraHolland Trade Fair. GroenRijk Zwanenburg behaalde de 3e plaats, GroenRijk Middelburg de 7e plaats, GroenRijk Raalte de 9e plaats en GroenRijk Berg en Terblijt de 12e plaats. 

Alle winnaars zijn dus ook benoemd tot het leukste tuincentrum van hun provincie!

Waarom?
Voor de tuincentra biedt de verkiezing volop kansen op het verkrijgen van waardering van klanten, erkenning, positieve publiciteit en toenemende omzet bij het winnen van de titel. Deelname voor genomineerden en het uitbrengen van een zijn stem gratis. Met de verkiezing willen we waarde toevoegen en onderscheidend vermogen versterken van de tuincentra in Nederland. De verkiezing is zo opgezet dat kleine tuincentra net zo veel kans maken als grote tuincentra.

Opbrengst voor KWF Kankerbestrijding
Voor iedere stem waarbij toestemming gegeven wordt om de nieuwsbrieven van partners te ontvangen wordt er door de partners € 0,05 gedoneerd aan KWF Kankerbestrijding. Voor alle genomineerden een extra belangrijke reden om veel stemmen te werven!

Ja, platmos is zeer geschikt als decoratiemateriaal in bijvoorbeeld manden, schalen en kerststukken

Mossen zijn prachtig en heel bijzonder. Er zijn duizenden soorten. Eigenlijk zijn het oerplanten die al op aarde groeiden toen hogere plantvormen hier nog niet eens bestonden. Er bestaan twee grote groepen: levermossen en bladmossen. Het platmos dat GroenRijk nu gedroogd aanbiedt, is een bladmos. Het gaat zelfs om een van de mooiste soorten, namelijk ‘gerimpeld bladmos’ (wetenschappelijke naam: Plagiothecium undulatum; het wordt ook wel IJslands mos genoemd) dat vooral uit Denemarken wordt geïmporteerd, maar deze soort is inheems in heel Noordwest-Europa. Dit mos komt ook in Nederland voor (alleen niet in Zeeland). Het groeit voornamelijk in bossen en liefst op een lekker dik naaldenpakket (zoals je dat in sparrenbossen ziet) en in de schaduw. Je kunt er je bloemschikkingen – en zeker de kerststukjes die je maakt – een perfecte finishing touch mee geven. Prachtmateriaal!

Absoluut geen bedreigde soort
Het platmos van GroenRijk is niet alleen een van de mooiste, maar ook een van de meest algemene soorten. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je de natuur schaadt door dit platmos in je schikkingen te verwerken. Het is een soort die zich in de natuur razendsnel uitbreidt. Je herkent het aan de iets gerimpelde blaadjes. In Nederland neemt de hoeveelheid platmos flink toe. Een van de redenen daarvoor is het feit dat de bossen tegenwoordig natuurlijker worden beheerd en wat ouder mogen worden. Dat geeft mogelijkheden voor de mossen. Er worden tegenwoordig zelfs zogenaamde ‘kapsels’ gemeld: stukken grond die compleet door dit mos zijn overgroeid. Gerimpeld platmos komt ook steeds meer in rauw veen en veenmosrietland voor. Die uitbreiding kan ook veroorzaakt worden door de sterk verbeterde luchtkwaliteit. De lucht is tegenwoordig veel schoner dan twintig-dertig jaar geleden.

Heel decoratief
De vele kleine ‘staartjes’ waaruit platmos bestaat, hebben iets gezelligs. Iedere schikking wordt er mooier mee. Je kunt met platmos prachtig binddraad en dergelijke materialen verdoezelen en ook het mos zelf er onzichtbaar mee vastzetten. Platmos komt vooral zo goed over door de fijnheid en zachte indruk die het maakt. Iedereen vindt het mooi. Het is een soort miniatuurwereldje op zich waar alles goed tegen uitkomt en mee combineert.

Zo groeit het
Mos vormt geen wortels, platmos ook niet. Het groeit als vrij losse laag op de grond, op boomstronken enz.. Platmos vormt wel (in dit geval gerimpelde) blaadjes aan liggende stengeltjes. De kleur van platmos kan groen tot bijna wit zijn. Mos bloeit niet en vormt geen zaden, maar sporen. Die groeien in het voorjaar in kleine, gesteelde doosjes met daarop een dekseltje dat er afspringt als de sporen rijp zijn. Maar dan kunnen ze er nog niet uit. Dat lukt alleen bij droog weer, want boven in het doosje zitten nog tandjes die bij vochtig weer de boel dichthouden en alleen bij mooi weer opengaan. In het doosje zit een soort springdraadjes die de sporen eruit schieten. Alles is zo klein dat je bijna een loep nodig hebt om het te zien. Uit die sporen ontstaan eerst zogenaamde voorkiemen en uit zo’n voorkiem groeit een nieuw mosplantje. Als je er oog voor krijgt, is de mossenwereld fascinerend!

Weetje: Het bekende, grijze rendiermos is geen mos
Wie kent het niet: grijs rendiermos is helemaal geen mos, maar een korstmos, een samenleving van zwammen en wieren die je ook kent van de platte grijze, gelige of anders gekleurde plakkaten die op paaltjes, boomstammen en dakpannen groeien. Als die bij jouw huis veel voorkomen, mag je blij zijn. Het betekent namelijk dat de lucht er heel schoon is.

TIP
Je kunt gedroogd platmos heel lang op een droge plek bewaren. De kwaliteit loopt dan niet terug. Dus hou je iets over, gebruik je het gewoon later…

In kort bestek
Platmos is geweldig decoratiemateriaal voor kerststukjes en andere schikkingen. Puur natuur! Aangeboden wordt de algemeen voorkomende soort gerimpeld platmos, Plagiothecium undulatum, met gerimpelde blaadjes. De originele kleur (groen tot bijna wit) is ook tijdens het droogproces behouden. Het platmos dat GroenRijk aanbiedt ziet er dus heel natuurlijk uit en laat zich makkelijk verwerken. Iedereen kan er iets moois mee maken!

Ja, geef de dwergspar regelmatig water zodat de potkluit vochtig blijft

Deze dwergspar, een vorm van de witte spar, wordt ook wel tafelkerstboom genoemd. Picea glauca ‘Conica’ is een kleine en klein blijvende conifeer die echt als mini- kerstboom kan dienen. Er zijn situaties genoeg waarin zo’n kleiner boompje een uitkomst is. De ‘Conica’ heeft een mooie kegelvorm, is dicht vertakt en GroenRijk biedt deze boompjes nu aan met een stevige kluit in een pot van 21 cm doorsnee en in een maat die groter is dan waarin deze cultivar meestal wordt aangeboden, namelijk 80-90 cm hoog in plaats de gebruikelijke 30-50 cm. Door de manier waarop de boompjes zijn gekweekt kunnen ze na de feestdagen heel goed met hun kluit in de tuin worden geplant.

Picea glauca ‘Conica’ heeft de strakke, dichte kegelvorm met opstaande takken die ook de oorspronkelijke Canadese soort vertoont. Een ander kenmerk is de kruidige geur van de (op doorsnee) bijna ronde, 1-1,5 cm lange, zachte, slanke naalden. Die geur komt vrij als de naalden worden gekneusd of gewreven. Volgens sommigen lijkt het aroma wat op dat van zwarte bessen. De iets witachtig berijpte, roodbruine twijgen zijn niet behaard, maar dicht met naalden bezet en ze eindigen in stompe knoppen.

De oorspronkelijke soort waar ‘Conica’ van afstamt, kan wel een hoge boom worden. Er zijn exemplaren van 50-60 m hoog bekend van deze ‘Canada Spruce’ of ‘Quebec Spruce’.  Maar 40 m is de doorsneemaat in de bosbouw. Het hout van deze boom is zeer gewild. Het is roomwit en van de meest traag groeiende bomen (uit de koudste gebieden) wordt het wel (net als het hout van de fijnspar) gebruikt als ‘klankhout’ om de klankkasten van violen en andere strijkinstrumenten mee te bouwen. Bij de oorspronkelijke soort hebben de naalden een wat meer blauwachtige tint dan bij ‘Conica’ en ze hebben zowel op boven- als onderzijde fijne witte lijntjes. Volwassen bomen vormen kleine, donkere, smalle kegels van 5-6 cm lang. De bomen groeien in Noord-Amerika in een enorm gebied dat zich uitstrekt van Alaska (USA) in het westen tot Newfoundland in het oosten.

In Nederland wordt Picea glauca ‘Conica’ als tuinboom na vele jaren hooguit 1,5 tot enkele meters hoog, maar hij behoudt zijn slanke, volle kegelvorm. Het boompje kan bloeien (kegels vormen) en doet dat dan in mei-juni. Als die rijp zijn vallen ze in hun geheel van de takken.

‘Conica’ als kerstboom
Zet het boompje op een lichte plek in het vertrek, maar niet in fel zonlicht. Zorg dat de potgrond niet verdroogt en dat ook de  lucht in de ruimte waar hij staat, niet te droog wordt. Door te droge lucht kunnen er naalden gaan vallen. Dat is eenvoudig op te lossen door een schotel met water naast de pot te zetten als je de kweekpot in een ruime sierpot zet. Dat water zal verdampen en de omgevingslucht van de plant wat vochtiger houden. Het is ook een goed idee om de kweekpot waar de plant in groeit op een omgekeerde schotel in een groot bord of een schaal met water te zetten. Zo blijven de wortels niet te lang te nat als je het boompje in de pot water geeft (er blijft dan geen water in de pot staan). Het op de schaal doorsijpelende water verdampt weer. Dat geeft het gewenste effect. Bespuit de takken met zo weinig mogelijk kunstsneeuw, zodat de naalden goed kunnen blijven ademen. Er zijn andere versiermogelijkheden genoeg. Als je dit zo doet, kun je de boom naderhand in de best mogelijke conditie buiten uitplanten. Doe dat dan tijdens vorstvrij weer en als ook de grond niet bevroren is. Het is verstandig om de boom eerst aan wat lagere temperaturen te laten wennen voor je hem buiten plant.  Zet hem daarvoor eerst een tijdje in een wat koelere ruimte dan de woonkamer. Anders is de overgang erg groot. ‘Conica’ groeit goed in de meeste normale soorten tuingrond, maar heeft het liever niet te kalkrijk.

TIPS

• ‘Conica’ is, behalve als kerstboompje, ook zeer geschikt als solitair in wat kleinere tuinen, zelfs in een flinke pot op het terras. Ook prachtig in een heidetuin.
• Het komt soms voor dat een in de tuin geplante ‘Conica’ plotseling ‘wilde’ takken ontwikkelt. Snoei die dan weg.

In kort bestek
Picea glauca ‘Conica’ is een mooie, smal-kegelvormig groeiende dwergconifeer, dicht vertakt, met een fris heldergroen, zacht naaldenkleed. Ideaal als kleine, sierlijke kerstboom en daarna als altijdgroen boompje in de tuin. GroenRijk heeft ze deze week in een mooie maat (80-90 cm hoog) in pot met kluit gekweekt voor je klaar staan. Zet hem op een lichte plek in de kamer, zorg dat de potkluit niet uitdroogt en geniet ervan. Hij vraagt maar weinig plaats.

Natuurlijke oppepper helpt je door de donkere maanden

Alsjeblieft … breng toch wat kleur en fleur in deze grijze en donkere dagen van het jaar! Wanneer dit je smeekbede is, wordt het misschien tijd voor een huisgenoot die voor verlichting zorgt. De Woonplant van de maand december, de Hippeastrum, staat te trappelen om je op te vrolijken.

Wetenschappelijk onderzoek heeft het zelfs aangetoond: planten in je omgeving zorgen voor een beter humeur. Zo werden de ervaringen vergeleken van een groep patiënten die een operatie hadden ondergaan en herstelden in een ruimte die uitkeek op flora met die van patiënten met zicht op een grijze muur. De eerste groep herstelde aanzienlijk sneller en was aanmerkelijk beter gemutst.

Stuk prettiger
Moraal van dit verhaal: wanneer het allemaal even wat minder makkelijk gaat in de donkere maanden van het jaar kan het geen kwaad om wat kleur in huis te halen. De Hippeastrum is een ideale kandidaat: prachtig grote groen blijvende bladeren van wel 10-60 centimeter lang, plus een of meerdere grote, helder gekleurde bloemen van soms wel 20 centimeter breed. Kijk je daar op uit in deze periode van het jaar dan kan het niet anders of je voelt je meteen een stuk prettiger. Grote kans trouwens dat je de Hippeastrum beter kent onder de naam Amaryllis. Zo wordt ze in veel gevallen in de winkels verkocht in de laatste maanden van het jaar. Feitelijk klopt die benaming echter niet: de Amaryllis is namelijk de naam van een ander geslacht uit dezelfde (Narcis)familie waartoe de Hippeastrum behoort.

Natuurlijke oppepper
Het bijzondere van de Hippeastrum is dat ze groeit uit een bol, net als andere leden van de Narcisfamilie. Oorspronkelijk stamt ze uit Mexico en de Caraïben, maar de Hippeastrum heeft geen enkele moeite om zich aan te passen aan de (wat minder zonnige) Nederlandse huiskamer in de winter. Daar doet ze het prima in een pot met aarde, waar de bol voor een derde bovenuit steekt. Een lichte plaats en af en toe wat water en de Hippeastrum zal je verrassen met stralend groene bladeren én friskleurige bloemen. Die bloemen zijn verkrijgbaar in diverse kleurschakeringen: rood, roze, wit, oranje, geel, groen, maar ook exemplaren met gekleurde strepen en randen. Genoeg opties dus die kunnen dienen als natuurlijke oppepper in deze periode van het jaar. 

Woonplant van de maand
De Hippeastrum staat deze maand in het middelpunt van de belangstelling als Woonplant van december. ‘Woonplant van de maand’ is een initiatief van het Bloemenbureau. Maandelijks kiest het Bloemenbureau in overleg met vertegenwoordigers uit de sierteeltsector een plant die het opvallend goed doet bij de consument, of juist (nog) niet zo bekend is, maar wel potentie heeft om het goed te doen in de Nederlandse woonkamer. 

Ja, de Servische spar is een compacte, sierlijke kerstboom

De Servische spar Picea omorica) is om diverse redenen ideaal als kerstboom.  Deze kaarsrecht groeiende boom heeft een prachtige, slanke, spits toelopende kroonvorm en heel mooie naalden. De bovenste takken zijn kort en wijzen horizontaal of iets omhoog, de onderste hangen neer, maar daarvan wijzen de uiteinden weer elegant omhoog. Deze soort heeft platte, eerst felgroene, bij het ouder worden donkergroen kleurende naalden met aan de lichte gekleurde onderzijde twee brede zilveren strepen (rijen huidmondjes waar de naalden door ‘ademen’). De naalden vallen niet snel af. Ook dat maakt deze boom ideaal als kerstboom. Volwassen exemplaren kunnen geweldig bloeien met vooral bij de top veel 4-6 cm lange, zeer harsrijke kegels met spitse punten, die vrij lang een donker-violetblauwe tint hebben, maar tijdens het rijpen langzaam naar warmbruin kleuren.  En ze glanzen prachtig. De vrouwelijke bloemen zijn ca. 2 cm groot en felrood. Kortom, een schitterende boom, ook voor de tuin, en daarom levert GroenRijk deze conifeer ook als kerstboom met kluit. Dan kan hij naderhand in de tuin worden geplant. Doe dat bij bewolkt, niet vriezend weer als ook de grond niet bevroren is. Plant hem op een beschutte plek waar niet meteen de zon op staat. Je helpt er de natuur ook mee, want dit is een bedreigde soort die in het gebied van herkomst met uitsterven wordt bedreigd. Er zijn exemplaren van 100 tot 150 jaar oud bekend.

Herkomst
Deze soort conifeer was al bekend uit fossielen uit het Tertiair (een tijdsperiode tussen 2,5 miljoen en ruim 65 miljoen jaar geleden), maar levende exemplaren werden pas in 1877 in het grensgebied van Bosnië en Servië ontdekt. Hij groeit daar in de bergen in een vrij koel en vochtig klimaat. De boom wortelt dieper dan een fijnspar en kan daardoor en door zijn smalle vorm veel beter stormen doorstaan. Inmiddels is gebleken dat de boom het ook in kustgebieden met vrij zoute lucht goed doet en weinig last heeft van (vervuilde) industrie- en stadslucht. In de natuur kan een Servische spar 30-50 m hoog worden. Hij heeft dan een stam van tussen 50 en 70 cm doorsnee. De boom heeft behalve mooie naalden ook een fraaie, violetbruine bast die bij jonge bomen heel dun is. Tijdens het uitgroeien schilfert de bast in dunne plakken af. De jonge twijgen zijn behaard. De naalden staan spiralend aan de takken. Uitgerijpte kegels vallen in hun geheel af.

Langzame groei
Je hoeft niet bang te zijn dat de boom erg snel te groot wordt. Zijn smalle vorm verhindert dat. Zelfs hoge, oude exemplaren worden maar 3-5 m breed en een Servische spar groeit ongeveer 2 m in 5-7 jaar. Hij houdt wel van grond waar iets kalk in zit, maar stelt verder weinig eisen. De grond moet wel goed doorlatend zijn en liefst diep los omdat de wortels diep naar beneden gaan. Eigenlijk is het een vrij gemakkelijke soort die in principe geen problemen geeft en door zijn vorm en kleureigenschappen uitstekend combineert met de rest van de tuin. Hij zorgt er bovendien voor prachtige winterkleur. De winterhardheid is uitstekend. Jonge bomen worden ook wel in grote potten op het terras toegepast.

Als kerstboom in huis
Zet de boom met zijn kluit in een ruime pot op een lichte plek. Zorg dat de kluit zoveel mogelijk intact blijft. Zorg ook dat hij niet op de tocht staat. Geef regelmatig water; de potkluit mag niet uitdrogen. Bespuit de naalden liever niet met lijmhoudende kleur- en andere stoffen; de naalden moeten kunnen blijven ademen als je boom wilt laten overleven (en je er maximaal plezier van wilt hebben).

Sparren in het algemeen
De traditionele kerstboom is een andere soort, namelijk de Europese fijnspar (Picea abies), een van de meest voor de bosbouw toegepaste soorten. Ook de diverse soorten blauwsparren, met vaak harde naalden, zijn heel bekend als kerstboom. Er zijn ongeveer 50 soorten sparren die een aantal gemeenschappelijke kenmerken hebben. De naalden staan apart (niet in bosjes) en spiralend aan de twijgen (de meeste aan de bovenkant), ze groeien uit verhoute bladkussentjes die blijven zitten als de uitgewerkte naalden afvallen (daardoor voelen de twijgen ruw aan) en de kegels hangen en vallen bij bijna alle soorten in hun geheel (dus met de kern) af. De Servische spar wordt behalve in tuinen en parken, inmiddels ook op beperkte schaal in de bosbouw toegepast. De boom levert heel fijn gestructureerd hout.

TIP
Als je wilt weten of een boom een spar (Picea) of een zilverspar (Abies) is, moet je een naaldje van een tak aftrekken. Scheurt er een stukje van het bladkussentje mee af, dan is het een spar. Bij  zilversparren ontstaat een glad wondje.

In kort bestek
Een Servische spar (Picea omorika) met kluit is een prachtige, sierlijke, smalle, volgroene kerstboom die na de feestdagen heel goed in de tuin kan worden geplant en daar langzaam tot een pijlvormige boom zal uitgroeien met sierlijk opwippende takken en een rijke dracht aan kleurige kegels. Het is een beschermde soort uit (oorspronkelijk) het gebied tussen Bosnië en Servië voor een beschutte plek in iets kalkhoudende grond. Een schitterende, probleemloze kerst- en tuinboom.